krzyżówki

Historia krzyżówki [edytuj]

Pomysłodawcą krzyżówki jest Amerykanin Arthur Wynne, pracownik "działu sztuczek i kawałów" gazety New York World. Pierwszą krzyżówkę zamieścił w niedzielnym dodatku "Fun" ("Zabawa") do "New York World" z dnia 21 grudnia 1913 r. Była ona wzorowana na grze towarzyskiej, w którą grywał jego dziadek - "Magiczny kwadrat albo podwójny akrostych". "Original crossword puzzle" zawierała 32 hasła. Rubryki oddzielone były czarnymi odstępami. Pomysł spotkał się z tak dużym entuzjazmem ze strony czytelników, że w 1924 r. ukazała się książka "Crossworld puzzle". Zawierała wybór 50 krzyżówek publikowanych dotychczas w "Fun". Okazała się bestsellerem. W ciągu miesiąca rozeszła się w nakładzie przeszło pół miliona egzemplarzy. Wynalazek nie został opatentowany. W kilka miesięcy potem nowinka trafiła do Brytyjczyków, którzy rozprzestrzenili ją na inne kraje Europy. Pojawiły się też czasopisma poświęcone wyłącznie temu rodzajowi rozrywek umysłowych, nad którymi łamią sobie głowy miliony ludzi na całym świecie.

PIERWSZA POLSKA KRZYŻÓWKA

Wystarczy kliknąć START a pojawi się ona po chwili w osobnym okienku.

START

21 grudnia 1913 r. tuż przed świętami Bożego Narodzenia w "Fun" - rozrywkowym dodatku do niedzielnej gazety "The New York Sunday World" - ukazała się krzyżówka uważana obecnie za pierwszą krzyżówkę na świecie.

Zadanie wzbudziło ogromne zainteresowanie czytelników. Krzyżówkowa gorączka wkrótce przedsstała się przez ocean do Europy, aby w 31 stycznia 1925 roku pojawć się w Polsce. Wtedy to bowiem w wieczornym wydaniu "Kurjera Warszawskiego" ukazała się pierwsza polska krzyżówka zatytułowana "Łamigłówka Krzyżowa".

Autor krzyżówki nie jest znany. Kazimierz Gilewicz ("Enigma") - w swoim artykule w "Kalendarzu Szaradzisty 1959" przypuszcza, że autorem był współpracujący z "Kurjerem" dziennikarz Jan Czempiński.

Autor poradził sobie z zadaniem wspaniale. Mocno związał wyrazy w diagramie o oparciu o ładny i symetryczny układ czarnych pól. Jedynie określenia mogą budzić wątpliwości współczesnych szaradzistów. Pamiętajmy jednak, że była to pierwsza polska krzyżówka - więc siłą rzeczy nie mogły istnieć żadne kanony układana takich zadań. Stąd w krzyżówce tej pojawiają się różne części mowy w różnych odmianach, a nawet słowa nieistniejące. Na dodatek jedno z określeń jest takie samo jak odpowiedź, a inne mocno niezrozumiałe. Być może jest to błąd "Kalendarza Szaradzisty 1959", na podstawie którego przygotowaliśmy wersję internetową tej krzyżówki, być może tak było w orginale. Te dwie drobne usterki wcale nie odbierają pierwszej polskiej krzyżówce uroku. Na pewno jest fajniejsza do rozwiązywania niż niejedna współczesna krzyżówka.

Zauważmy, że autor ani nie miał doświadczenie w układaniu krzyżówek (bo niby skąd) nie miał też do dyspozycji żadnych słowników krzyżówkowych, nie mówiąc już o programch komputerowych.Krzyżówka, mimo mocno powiązanych wyrazów, do łatwych nie należy, ale daje się rozwiązać. Redakcja "Kurjera" otrzymała bowiem 32 prawidlowe rozwiązania - a wśród nich m.in od H. Marsopównej z cukrowni "Józefów" .